Dit het 4e en laatste deel van de serie naar aanleiding van mijn reis naar Armenië in september 2021. Het is een jaar geleden dat de oorlog om de enclave Nagorno Karabakh (Artsakh) losbarstte. Hoe gaat het nu met de vluchtelingen die huis en haard kwijtraakten?
Als ik het dorpje Ranchpar bezoek is precies een jaar geleden dat de oorlog uitbrak. Armen, hoofd van de administratie in Ranchpar wil dat feit niet ongemerkt voorbij laten gaan. Om precies 11:00 uur wordt een minuut stilte gehouden om de slachtoffers te gedenken. Daarna wordt er getoost met Armeense cognac. “Denk nou niet dat we elke dag met cognac beginnen” grijnst hij. “Dit is alleen vanwege het herdenken van de oorlog”. Zelf heeft hij ook meegevochten, samen met 48 andere mensen uit zijn dorp waaronder zijn toen 18-jarige zoon. Zij zijn er relatief goed van afgekomen. “Een dode en een invalide, beide benen kwijtgeraakt”. Tegenover de administratie wordt gewerkt aan een herdenkingsmonument.
Het dorp heeft destijds zo’n 700 vluchtelingen opgevangen. Voor een dorp met nog geen 1.300 inwoners is dat veel. Een aantal van hen heeft inmiddels elders onderdak gevonden. Sommigen die de mogelijkheid hadden zijn teruggekeerd naar Artsakh. Maar nog steeds verblijven er 52 gezinnen in het dorp. Zij komen uit de Hadrut regio die is afgestaan aan Azerbeidzjan.
Ik vraag Armen wat momenteel de grootste problemen voor de vluchtelingen zijn. “Huisvesting en brandhout” zegt hij. “Voor degenen die bij familie zijn in getrokken is het nog te doen. Maar voor degenen die iets hebben gehuurd is het lastig. Niet iedereen heeft een vaste baan gevonden en heeft een stabiel inkomen. Er is een plan dat in Artsakh nieuwe huizen worden gebouwd. Maar eerder dan 2023 zal dat niet klaar zijn. De winter komt er weer aan. De woningen zijn niet aangesloten op het gas en brandhout is duur. Een kuub kost 30.000 Dram (€55) en je hebt wel 4-5 kuub per woning nodig”.
Vanwege ons bezoek heeft Armen ook de regionale overheid uitgenodigd. Direct na het uitbreken van de oorlog is Mission Possible een hulpprogramma gestart dat met hulp van EO-Metterdaad kon worden uitgebreid. En de overheid is zeer erkentelijk voor de geboden hulp. De vorige winter werd door Mission Possible ook brandhout verstrekt aan vluchtelinggezinnen. Ik geef aan dat ik in het budget ruimte zal proberen te vinden om ook deze winter vluchtelingen van brandhout te voorzien.
Beneden in de hal is het een drukte van belang. Elke maand koopt Mission Possible hulpgoederen in voor de vluchtelingen. Medewerkers van de administratie zijn verantwoordelijk voor de distributie. Vandaag worden de hulpgoederen uitgedeeld. In de hal kom ik Hayaser tegen. Hij is verrast mij weer te zien en hij nodigt mij uit naar zijn huis. Vorig jaar november heb ik hem voor het eerst bezocht. Hij was toen net gevlucht met zijn gezin, zijn schoonouders en het gezin van zijn zwager. Alles hebben ze destijds moeten achterlaten. Zijn zwager is met zijn gezin weer terug naar Artsakh. Hij is daar beroepsmilitair. De schoonouders van Hayaser wonen nog bij hem in Ranchpar. Zijn vrouw geeft les op de plaatselijke school. Zelf heeft hij af toe inkomen als hij wordt ingehuurd voor een klus. Maar in Ranchpar wil hij niet blijven. Hij wil terug naar Artsakh waar hij geboren is en zijn hele leven heeft gewoond. Als wij afscheid nemen zegt hij “Tot de volgende keer bij mij thuis, in Artsakh”.
