Conflict in Nagorno-Karabach escaleert
Sinds zondagmorgen zijn er zware gevechten uitgebroken tussen legereenheden van Nagorno-Karabach en Azerbeidzjan. Aan beide zijden zijn slachtoffers gevallen waaronder burgers.
Republiek Nagorno-Karabach is een internationaal niet erkende staat. Het gebied behoort formeel tot Azerbeidzjan, maar de facto is het een onafhankelijke republiek. In 2017 werd de republiek Nagorno-Karabach hernoemd tot Republiek Artsach, naar een van de provincies van het oude Armeense koninkrijk. De hoofdstad van Artsach is Stepanakert.
Mission Possible is al enkele jaren betrokken bij hulpverlening in Artsach. Samen met de Armeense organisatie AMAA wordt in het plaatsje Azkeran, niet ver van de hoofdstad Stepanakert, een project ondersteund wat zich richt op sociaal achtergestelde gezinnen. Soortgelijke projecten zijn opgezet in Ijevan en Berd in het noordoosten van Armenië vlakbij de grens met Azerbeidzjan.
Bert Dokter, directeur van Mission Possible Nederland, heeft contact gehad met mensen uit Stepanakert en Azkeran. “Zij zijn veilig. De staf van Azkeran is gevlucht naar Stepanakert omdat vlakbij Azkeran werd gevochten. De hele stad was onder rook. In Stepanakert zitten mensen in schuilkelders. Wie de mogelijkheid heeft om te vluchten vlucht naar Armenië. Mannen brengen hun gezinnen weg, laten hun paspoorten achter bij de grens en nadat ze hun gezinnen ergens hebben ondergebracht komen ze terug. Mensen maken zich grote zorgen. Er zijn vaker geweldsincidenten geweest maar sinds 1994 nooit op zo’n grote schaal. Iedereen is bang dat de situatie escaleert”.
Achtergrond
De geschiedenis van Armenië gaat terug tot ongeveer 1500 voor Christus. Armenië was vroeger een koninkrijk wat zich op een gegeven moment uitstrekte van de Kaspische Zee tot aan de Middellandse Zee. In 165 kwam de Armeense onafhankelijkheid ten einde en werd het koninkrijk definitief een vazalstaat van het Romeinse Rijk.
Daarna is het gebied van het huidige Armenië en Azerbeidzjan met wisselende grenzen onderdeel geweest van het Perzische, Ottomaanse en Russisch rijk. Aan het einde van de eerste wereldoorlog bij het ineenstorten van het Russische en het Ottomaanse rijk probeerden beide landen onafhankelijke staten te vormen.
De Democratische Republiek Azerbeidzjan werd opgericht in 1918, maar in 1920 werd het land net als Armenië door het Rode leger heroverd en bij de Sovjet-Unie gevoegd.
Door de Stalin politiek van ‘verdeel en heers’ werd Nagorno-Karabach aan Azerbeidzjan gegeven. In 1923 kreeg de regio met een bevolking die voor meer dan 90% uit Armeniërs bestond de status van autonome regio.
Toen in 1988 duidelijk werd dat de dagen van de Sovjet-Unie waren geteld braken de eerste gewelddadigheden uit in de regio. De spanning liep verder op toen de twee Sovjetrepublieken aandrongen op onafhankelijkheid.
In 1991 riep ook Nagorno-Karabach de onafhankelijkheid uit. De stap werd gevolgd door de grootschalige militaire operaties van Azerbeidzjan tegen Nagorno-Karabach en zeven aangrenzende regio’s. Door het gewapende geweld kwamen ongeveer 25.000-30.000 mensen om het leven; duizenden waren intern ontheemd.
Het staakt-het-vurenakkoord, dat in mei 1994 in werking is getreden, heeft formeel een einde gemaakt aan de gewapende aanvallen in het conflictgebied, maar de sporadische gevechten in het gebied breken keer op keer uit.
Zo escaleerden de vijandelijkheden in april 2016 in een ongekende mate in wat later de Vierdaagse Oorlog werd genoemd.
Ook werden er in juli grensoverschrijdende aanvallen uitgevoerd door Azerbeidzjan op de noordelijke provincie Tavush in Armenië.
Sinds 1994 leidt de OVSE-groep van Minsk, een missie onder covoorzitter van Frankrijk, de Verenigde Staten en Rusland, de inspanningen voor een vreedzame oplossing van het conflict.
De internationale gemeenschap en zelfs Armenië erkennen de onafhankelijkheid van de Republiek Artsach formeel niet, omdat men de huidige vredesonderhandelingen tussen Armenië en Azerbeidzjan wil bevorderen.
